Η Φέτα είναι το πιο αναγνωρισμένο ελληνικό τυροκομικό προϊόν διεθνώς,τις ρίζες της οποίας τις βρίσκουμε χιλιάδες χρόνια πριν στην Αρχαία Ελλάδα. Παρασκευάζεται αποκλειστικά από γάλα προβάτου ή αιγοπρόβειο, δηλαδή μείγμα με έως 70% γάλα κατσίκας.

Η γεύση της φέτας είναι αλμυρή ,ελαφρώς υπόξυνη με πλούσιο άρωμα και λίγο πικάντικη.Αποθηκεύεται σε υγρό άλμης για περίπου 3 μήνες. Από τη στιγμή που απομακρυνθεί από την άλμη, η φέτα χάνει όλα τα υγρά της και γίνεται πιο συμπαγής. Η φέτα έχει άσπρο χρώμα ενώ αποθηκεύεται συνήθως σε μεγάλα τετράγωνα κομμάτια.

Η ποικιλία αλλάζει ανάλογα και με την σκληρότητα του τυριού. Έτσι λοιπόν μπορούμε να την βρούμε από σκληρή έως και πολύ μαλακή μορφή. Αναλόγως διαφέρει και η γεύση. Το λίπος που περιέχεται κυμαίνεται από 30% έως 60%, ενώ ο μέσος όρος είναι γύρω στο 45%.

Η γραβιέρα είναι είδος σκληρού κίτρινου τυριού. Παίρνει το όνομά του από την Ελβετική πόλη Γκρυγιέρ. Υπάρχουν διάφορα είδη γραβιέρας που παρασκευάζονται στην Ελλάδα, όπου είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές τυρί μετά την φέτα.

H γραβιέρα παρασκευάζεται από φρέσκο, παστεριωµένο αιγοπρόβειο γάλα, έχει μέγιστη υγρασία 38% κ.β. και ελάχιστη λιποπεριεκτικότητα επί ξηρού 40% κ.β. Συνίσταται να μένει λίγη ώρα εκτός ψυγείου σε θερμοκρασία περιβάλλοντος πριν καταναλωθεί αφού έτσι απελευθερώνεται όλο το άρωμα και η γέυση της.

Το τσαλαφούτι παράγεται από πολύ λιπαρό πρόβειο γάλα (ορισμένοι βάζουν και λίγο κατσικίσιο). Το πολύ λιπαρό γάλα προέρχεται από το άρμεγμα στα τελειώματά του, δηλαδή 4-5 μήνες αφότου έχει γεννήσει το ζώο. Αν θεωρήσουμε ότι οι προβατίνες γεννούν συννήθως το Μάρτιο, κατά τα τέλη Αυγούστου το άρμεγμα γίνεται ανά δύο μέρες, καθώς το γάλα του ζώου όσο πάει λιγοστεύει. Εκείνο είναι το λιπαρότερο γάλα. Αφότου βραστεί,προστίθεται αλάτι και αφήνεται σε χώρο με σταθερή θερμοκρασία 18-20 βαθμούς σκεπασμένο.

Κάθε μέρα πρέπει να ανακατεύεται για να μη σβωλιάζει, καθώς στο τέλος πρέπει να αποκτήσει πηχτή κρεμώδη υφή. Το τσαλαφούτι είναι τυροκομικό προϊόν που δεν κατατάσσεται ούτε στα τυριά ούτε στα γιαούρτια. Δεν χρειάζεται μαγιά. Η χημική του σύσταση είναι: ελάχιστη περιεκτικότητα σε λίπος 40% (ξηρό βάρος), μέγιστη περιεκτικότητα σε υγρασία 75 % και ph 4 - 4,5.

Η μυζήθρα είναι παραδοσιακό είδος τυριού με διάφορες μορφές. Παρασκευάζεται από τυρόγαλο. Η γεύση της είναι παρόμοια με αυτή που έχει το μανούρι, υφάλμυρη, υπάρχουν όμως και γλυκές ποικιλίες όπως η κρητική μυζήθρα. Συνήθως, για να πήξει, το μείγμα μπαίνει μέσα σε ένα ειδικό πανί (τσαντίλα) που κρεμιέται από ψηλό σημείο από τις τέσσερις άκρες του.

Έτσι τα κεφάλια μυζήθρας έχουν ένα απιοειδές σχήμα (σχήμα αχλαδιού). Οι δύο κύριες μορφές της είναι η χλωρή (μαλακιά) και η σκληρή. Η σκληρή μυζήθρα συνήθως είναι πολύ αλμυρή, τρίβεται με ειδικές συσκευές (τρίφτης) και πασπαλίζεται στα μακαρόνια. Έχει ιδιαίτερα έντονη μυρωδιά.

Το βούτυρο είναι μια λευκή λιπαρή ουσία που παρασκευάζεται από γάλα ή γάλα κορυφής (δηλαδή το περισσότερο λιπαρό μέρος του γάλακτος μετά τη διαδικασία διαχωρισμού που λέγεται αποκορύφωση) ή μείγμα τους με βουτυροποίηση (απόδαρση). Με τη βουτυροποίηση επιτυγχάνεται η συνένωση των λιποσφαιρίων σε ένα στερεό γαλάκτωμα (στο γάλα τα λιποσφαίρια είναι σε μεγαλύτερες αποστάσεις και μη συνδεδεμένα).

Το γαλάκτωμα αυτό εμπεριέχει εκτός από λιποσφαίρια και νερό, τυρόπηγμα, γαλακτοζάχαρο, και ανόργανα άλατα. Το βούτυρο χρησιμοποιείται στο φαγητό αλλά και στη ζαχαροπλαστική.

Το νόστιμο αυτό φαγητό, ο τραχανάς, είτε ξινός είτε γλυκός, κατασκευαζόταν, αλλά και συνεχίζεται ακόμα, από τις νοικοκυρές του χωριού.

Είναι στάρι κοπανισμένο και αλεσμένο ή σιμιγδάλι ή ζυμάρι, που βράζεται με γάλα.

Μόλις τελειώσει η προετοιμασία του, τον απλώνουν σε καθαρά σεντόνια, για να τον δει ο ήλιος και να ξεραθεί.

Αλλά για να μην πηγαίνουν κότες, πουλιά κ.λπ. κάποιος τον φυλάει.

Όταν, λοιπόν, θέλουμε να αποφύγουμε κάποια άλλη δουλειά, λέμε πως: «έχω τραχανά απλωμένο».

Λέγεται, συνήθως, ειρωνικά.

Όταν πάλι θέλουμε να πούμε ότι δεν έχουμε συγγένεια με κάποιον, συνηθίζουμε τη φράση: «Η μάνα μου κι η μάνα του άπλωναν τραχανά στον ίδιο ήλιο».